Najważniejsze informacje:
Szybka nawigacja
- Początki identyfikacji w biznesie
- Kto wymyślił kod kreskowy?
- Rodzaje kodów kreskowych – kody jednowymiarowe (1D)
- Rodzaje kodów kreskowych – kody dwuwymiarowe (2D)
- Dlaczego pewne sektory migrują do standardów 2D?
- Jakie są podstawowe korzyści wynikające z zastosowania kodów 2D?
- Kody dwuwymiarowe i korzyści dla uczestników łańcucha dostaw.
- Kody 2D – plan podróży, czyli co nas czeka w przyszłości?
- Co kraj, to kod
- Drukowanie kodów kreskowych – samemu, czy na zewnątrz?
- Jak odczytać kod kreskowy?
- Weryfikacja kodów kreskowych
- Kody kreskowe to większa efektywność Twojej organizacji
- Alternatywy dla kodów kreskowych: kody 2D oraz identyfikacja radiowa RFID
Początki identyfikacji w biznesie
Pierwsze nieśmiałe kroki w kierunku zmodernizowania identyfikacji produktów zostały podjęte w 1932 roku. Wtedy właśnie Wallace Flint i niewielka grupa studentów na Uniwersytecie Harvarda próbowała stworzyć nowe rozwiązanie dla amerykańskich sklepów. W myśl tej idei klienci mieli wyciągać perforowaną kartę, która byłaby przypisana do konkretnego produktu. Taka karta miała trafić następnie do specjalnego czytnika, a produkt wędrowałby z magazynu do punktu sprzedaży, gdzie po zapłacie konsument otrzymałby rachunek. System miał automatycznie wprowadzać niezbędne zmiany w ewidencji, przez co zarówno obsługa sklepu, jak i magazynierzy, wiedzieliby co aktualnie znajduje się na stanie, a co już zostało sprzedane.
Kto wymyślił kod kreskowy?
Pomysł był ambitny, ale dopiero w 1948 roku możemy mówić o czymś, co w dzisiejszych czasach znamy jako kod kreskowy. Na Drexel Institute of Technology w Filadelfii odbyła się rozmowa pomiędzy przedsiębiorcą działającym w lokalnym biznesie żywnościowym, a jednym z dziekanów uniwersytetu. Bernard Silver miał szczęście znaleźć się w pobliżu rozmawiających i nie omieszkał podzielić się zasłyszanymi rewelacjami z Normanem Josephem Woodlandem. W tym momencie rozpoczęto badania nad pierwszymi kodami kreskowymi.
Na początku wynalazcy planowali użycie atramentu widocznego w ultrafiolecie, ale pomysł szybko zarzucono, ze względu na brak stabilności atramentu i zbyt duże koszty produkcji. Pierwsze kody kreskowe z prawdziwego zdarzenia przypominały tarcze strzelnicze (stąd nazwa „bull’s eye barcodes”). Pomimo dość zaawansowanych prac nad swoim wynalazkiem, Silver i Woodland niestety nie odnieśli finansowego sukcesu. W 1966 roku pierwszy kod kreskowy wszedł do użytku komercyjnego, a miało to miejsce 4 lata po śmierci Silvera. Woodland został doceniony w 1992 roku przez prezydenta Busha, kiedy to otrzymał nagrodę National Medal of Technology.
Rodzaje kodów kreskowych
Kody jednowymiarowe (1D)
Dzisiejsze kody kreskowe różnią się znacząco od swoich protoplastów. Najbardziej powszechnym i najlepiej rozpoznawalnym wzorem służącym do zakodowania informacji są kody jednowymiarowe (1D). Są to znane każdemu ciemne i jasne kreski, które ułożone w jednej linii, przy zachowaniu odpowiednich odstępów, noszą w sobie konkretną informację o danym produkcie.
Ponieważ trochę czasu już minęło od wynalezienia technologii kodowania informacji w graficznej formie, na rynku możemy znaleźć wiele różnych odmian kodów kreskowych. Przez te wszystkie lata wyklarowały się jednak pewne normy, według których przedsiębiorcy z całego świata prowadzą automatyczną identyfikację. Wśród najpopularniejszych oznaczeń graficznych jednowymiarowych znajdziemy kody EAN-13, EAN-8, Code 39, Code 128 i ITF-14. Spójrzmy bliżej na każdy z nich:
EAN-13 i EAN-8
(European Article Number – Europejski Kod Towarowy) – rodzina kodów EAN stworzona w 1977 roku. W handlu rozróżniamy wersje EAN-13 i EAN-8. „Trzynastka” składa się z 12 cyfr danych i jednej cyfry kontrolnej, z kolei „ósemka” posiada 7 cyfr danych i jedną cyfrę kontrolną. Pierwsze 3 cyfry (prefiks GS1) oznaczają kraj, w którym dany produkt został zarejestrowany (nie jest to równoznaczne z krajem pochodzenia dobra). EAN-13 znajduje zastosowanie w opakowaniach o dużych wymiarach, z kolei EAN-8 lepiej sprawdza się na mniejszych.
Code 39
Każdy znak w tym kodzie składa się z 9 pasków (5 czarnych i 4 białe). Trzy paski są szersze względem innych, co dało początek nazwie Code 39 (3 z 9). Ten kod jest atrakcyjny dla użytkownika, głównie dlatego, że prawie każdy czytnik kodów kreskowych jest w stanie go odczytać. Ze względu na małą gęstość zapisu danych Code 39 nie jest polecany na małych produktach.
Code 128
Składa się z 11 czarnych i białych kresek. Zaletą kodu jest możliwość umieszczenia dużej ilości informacji w stosunkowo małym obszarze. Podzbiorem Code 128 jest GS1-128, który znajduje wykorzystanie w globalnym transporcie i pakowaniu produktów.
ITF-14
Adaptacja kodu Przeplatany 2 z 5. Wykorzystywany jest do kodowania Globalnego Numeru Jednostki Handlowej. Zbudowany jest z 14 cyfr dziesiętnych, a każda cyfra składa się z pięciu pasków. Charakterystyczna czarna ramka chroni cały kod. ITF-14 zazwyczaj stosuje się w oznaczaniu opakowań zbiorczych.
Kody dwuwymiarowe (2D)
W obiegu znajdziemy także kody dwuwymiarowe (2D). W przypadku tych kodów, główną rolę grają dwuwymiarowe obrazki złożone z czarno-białych kwadratów. Wszystkie kody 2D mają ogromną przewagę nad tradycyjnymi, jednowymiarowymi kodami – możliwość zapisu dużo większej ilości informacji przy zachowaniu mniejszych rozmiarów samego kodu.
Co ciekawe, w odróżnieniu od kodów 1D, wersje dwuwymiarowe mogą także posłużyć do zapisu bardziej skomplikowanej grafiki lub nawet dźwięku. Identyfikacja za pomocą niektórych z kodów 2D zostaje narzucona również przez ważniejsze instytucje (np. wymóg traceability w przemyśle tytoniowym zarządzony przez Unię Europejską).
Ze względu na budowę i powszechność wykorzystania wyróżniamy kilka kodów dwuwymiarowych:
DataMatrix
Opracowany przez firmę International Data Matrix matrycowy kod kreskowy. W DataMatrixach wykorzystuje się kwadratowe moduły, ułożone wewnątrz wzorca wyszukiwania. Ogromną zaletą tego rodzaju kodu jest jego szybkie i pewne skanowanie, nawet w przypadku znacznego uszkodzenia.
Kod QR
Opracowany w Japonii w latach 90. XX wieku. Jest to jeden z najlepiej rozpoznawanych kodów 2D na świecie, a także jeden z najczęściej wykorzystywanych w różnych gałęziach przemysłu. QR umożliwia kodowanie znaków z najróżniejszych alfabetów, przez co może być wykorzystywany w krajach, gdzie nie obowiązuje alfabet łaciński.
Aztec Code
Kwadratowa powierzchnia, w której centrum znajduje się rdzeń (czarna kropka), otoczony białą ramką, która z kolei znów otoczona zostaje czarną ramką. Nazwa jest nawiązaniem do świątyn
Kody 2D stają się coraz bardziej popularne- dlaczego pewne sektory migrują do standardów 2D?
Konsumenci, przedstawiciele sektora retail oraz inni uczestnicy łańcucha dostaw, oczekują jeszcze większych możliwości w zakresie pozyskania informacji po zeskanowaniu kodu znajdującego się na produkcie. Klasyczny kod kreskowy a zwłaszcza kod jednowymiarowy EAN 13, który znajduje szerokie zastosowanie w sektorze retail, posiada jedno bardzo istotne ograniczenie.
Mowa tutaj o ilości danych, które w takim kodzie mogą się zmieścić (w przypadku kodu EAN 13 to tylko 13 znaków). Innym istotnym ograniczeniem kodów jednowymiarowych, jest zdecydowanie mniejsza możliwość ich odczytu z wykorzystaniem urządzeń będących w posiadaniu konsumentów, jak np. smartfon. Te dwa czynniki zapewne zdecydują o przyszłości kodów kreskowych oraz kodów dwuwymiarowych w sektorze retail.
Jakie są podstawowe korzyści wynikające z zastosowania kodów 2D?
Kody dwuwymiarowe to korzyści dla każdego uczestnika łańcucha dostaw
Kody dwuwymiarowe w magazynach i dystrybucji
- Wsparcie numerów partii/serii w jednym kodzie: już na etapie znakowania produktu przez producenta można nadać numery partii i serii, umieszczając go w kodzie 2D.
- Wsparcie obsługi dat ważności: kod dwuwymiarowy może posiadać informacje o datach ważności, co z kolei umożliwia ich lepsza obsługę przez system zarządzania magazynem klasy WMS.
- Numery seryjne produktów: dzięki zastosowaniu kodów 2D możliwe staje się obsłużenie numerów seryjnych bez konieczności generowania dodatkowych etykiet. Numer seryjny jest bardzo ważnym elementem dla branż związanych ze urządzeniami elektronicznymi, czy sprzętem AGD.
Kody dwuwymiarowe w obiegu B2C oraz B2B
- Wsparcie traceability na każdym etapie łańcucha dostaw: zastosowanie kodu dwuwymiarowego (czy to w standardzie Datamatrix, czy też w standardzie QR Code) umożliwia szybką identyfikację lokalizacji produktu, bez koniczności posiadania specjalistycznego sprzętu, czy oprogramowania
- Uproszczenie procesu rejestracji/autentyfikacji produktu co może mieć wpływ na zwiększenie zadowolenia z jego użytkowania.
- Uproszczenie możliwości wycofywania produktu z rynku, poprzez zeskanowanie kodu dwuwymiarowego.
- Integracja danych o numerach seryjnych, datach przydatności, wymiarach oraz wielu innych wpływa na wzrost transparentności w łańcuchu dostaw.
- Wzmocnienie łączności z Klientem poprzez integrację narzędzi marketingowych z zawartością kodu 2D.
Wsparcie zrównoważonej gospodarki w obszarze produkcji żywności
- Zmniejszenie ilości marnowanej żywności poprzez lepsza kontrolę dat przydatności do spożycia.
- Zwiększenie transparentności w łańcuchu dostaw, a w konsekwencji usprawnienie procesu dystrybucji z uwzględnieniem dat przydatności.
- Lepsza kontrola jakości i bezpieczeństwa żywności.
- Zabezpieczenie przeciwko napływowi żywności nieprzebadanej/niebezpiecznej.
Kody dwuwymiarowe - plan podróży.
Uczestnicy łańcucha dostaw, zwłaszcza związani z sektorem retail, powinni się spodziewać dużych zmian i to już w niedalekiej przyszłości. GS1 oraz Consumer Goods Forum ogłosiły niedawno ambitny, ale realny plan przejścia na kody 2D (zwłaszcza Datamatrix) w sektorze retail już w roku 2027. Za tą deklaracją podąża wiele inicjatyw, podejmowanych przez sieci handlowe z wielu krajów, które podejmują zobowiązanie wprowadzenia powszechnego stosowania kodów 2D.
Czego trzeba, aby korzystać z kodów 2D? Przede wszystkim potrzebna jest zmiana urządzeń do odczytu kodów kreskowych na urządzenia do odczytu kodów kreskowych i kodów 2D. Chodzi o zmianę technologii odczytu kodu w czytnikach kodów (skanerach kodów) z laserowej na wizyjną (imager). To właściwe główna zmiana, która otworzy przed kodami 2D bramy globalnego i powszechnego zastosowania.
Co kraj, to... kod
Czy zastanawialiście się kiedyś, jaki kod kreskowy ma Polska? Według obowiązujących globalnie standardów, każdy kraj ma przypisany konkretną liczbę, która automatycznie identyfikuje państwo nadające dany kod kreskowy. Najczęściej system numerowy składa się z dwóch cyfr, rzadziej z trzech. Idąc tym tropem, Polska ma numer 590, a np. Niemcy od 400 do 440. Obok znajduje się lista prefiksów europejskich krajów wystawiających kody.
Drukowanie kodów kreskowych – samemu, czy na zewnątrz?
Firmy mogą zdecydować się na stworzenie własnej bazy i samodzielny wydruk kodów kreskowych. Do tego potrzebna jest drukarka etykiet, która wydrukuje kod na konkretnym materiale. Warto również zauważyć, że takie rozwiązanie najczęściej sprawdza się w momencie, gdy nie potrzebujemy dużych wolumenów. W przypadku większego zapotrzebowania, najczęściej musimy wysłać zapytanie do firmy, która drukiem hurtowym zajmuje się profesjonalnie.
W niektórych przypadkach będziemy musieli zgłosić dany kod kreskowy do nadrzędnej instytucji, aby ta mogła sprawdzić, czy jest on zgodny z obowiązującymi standardami. Jeśli przedsiębiorca chce produkować kody wyłącznie do użytku wewnętrznego, nie to jest problemem, aby sam zaprojektował, wydrukował i korzystał z kodu kreskowego. Sprawa zaczyna się komplikować w momencie, gdy firma będzie wysyłać produkty poza obręb swojego obiektu.
Jedną z takich organizacji jest GS1. To właśnie to przedsiębiorstwo stoi na straży poprawności kodów kreskowych i zgodności z powszechnie obowiązującymi normami. Wiele firm zajmujących się drukowaniem kodów kreskowych i wszelkiego rodzaju etykiet, spełnia kryteria narzucone przez GS1. To oznacza, że tak oznaczone produkty mogą spokojnie zostać wysłane w każdy zakątek globu.
Ważną kwestią jest również materiał, na którym wydrukujemy kod. Zaawansowane parki maszynowe mają dostęp do technologii druku i specjalistycznego materiału. To wszystko wpływa na odczyt kodu kreskowego, ponieważ ważne jest to, aby był on czytelny i charakteryzował się odpowiednimi parametrami.
Jak odczytać kod kreskowy?
Ponieważ prawie każda branża wykorzystuje kody kreskowe do identyfikacji produktów, potrzebny jest także sprzęt, który zdolny będzie do ich odczytu. W tym celu stworzone zostały czytniki kodów kreskowych. Na jakiej zasadzie działają te urządzenia? Wiązka lasera (albo kilka wiązek) zostaje wypuszczona ze skanera, po czym pada na kod kreskowy. Laser jest w stanie rozróżnić odległości pomiędzy poszczególnymi kreskami, jak również ich kolor i wielkość. To, co zostało zapisane w kodzie, będzie zatem widoczne dla skanera kodów kreskowych, którego fotodetektor otrzymuje informacje o tym, co zobaczył, a następnie w formie impulsu elektrycznego przesyła je do wyświetlenia dla użytkownika.
Jest jednak pewien problem: konwencjonalne czytniki kodów kreskowych nie będą w stanie odczytać kodów dwuwymiarowych. Do tego wykorzystamy tzw. imager. Imagery to nic innego jak skanery kodów 2D, które zdolne są także do zinterpretowania informacji zawartych w kodzie 1D. W miarę rozwoju smartfonów ewoluowały także metody odczytu. Modele telefonów wyposażone w dobry aparat mogą zostać przekształcone w przenośne czytniki kodów kreskowych. Mniej więcej na takiej zasadzie działają też mobilne terminale, które są wielofunkcyjnymi urządzeniami, świetnie sprawdzającymi się w wielu branżach.
Warto jednak zauważyć, że sam telefon i skaner kodów QR w aplikacji nie wystarczy w momencie, gdy nasz biznes wymaga większej ilości skanowanych produktów. W takim wypadku niezbędne jest zaopatrzenie się w specjalistyczny sprzęt, który będzie zdolny do skanowania w ilościach hurtowych. Do tego właśnie służą wszelkiego rodzaju rozwiązania wizyjne, montowane bezpośrednio na linii produkcyjnej.
Weryfikacja kodów
Zaprojektowanie, zakodowanie i wydrukowanie kodu kreskowego to jedno, ale trzeba też sprawdzić, czy jest on niezawodny i zdolny do przekazania zakodowanych informacji. Do tego wykorzystuje się weryfikatory kodów kreskowych. Użytkownicy wymagają czytelności, gdyż to zapewnia poprawne odczytanie kodu. Jak wiadomo czas to pieniądz, a zwłaszcza, gdy poszczególne procesy wymagają szybkiego i rzetelnego odczytu informacji zawartych na produkcie. Weryfikatory sprawdzają produkty pod kątem poprawności i zgodności ze standardami ISO. Weryfikacja może odbywać się in-line, czyli w trakcie trwania procesu. Alternatywą jest zebranie próbek z serii wydrukowanych kodów kreskowych i sprawdzenie jej w weryfikatorze.
Kody kreskowe to większa efektywność Twojej organizacji
Kody kreskowe mogą wpłynąć na znaczące obniżenie czasu wykonywania określonych procesów biznesowych, głównie poprzez automatyzację procesu zbierania danych. Dzięki kodom kreskowym możliwe jest śledzenie stanów magazynowych w trybie czasu rzeczywistego, odnotowywanie postępów produkcyjnych, czy przyspieszenie inwentaryzacji.
Poniżej przedstawiamy obszary, które można usprawnić poprzez zastosowanie technik automatycznej identyfikacji:
- Sektor logistyczny: kody kreskowe w logistyce stanowią podstawę technologiczną do pracy systemów zarządzania magazynem klasy WMS. Systemy takie obejmują swoim zasięgiem następujące obszary: wejście towaru do magazynu, składowanie towaru w magazynie, kompletacja i przygotowanie towaru do wysyłki.
- Sektor produkcyjny: kody kreskowe w sektorze produkcyjnym wykorzystywane są przede wszystkim do bieżącej kontroli realizacji procesów produkcyjnych. Dzieje się dzięki wykorzystaniu czytników kodów kreskowych ulokowanych na liniach produkcyjnych, które sczytują dane o konkretnych produktach wytwarzanych na tych właśnie liniach.
- Sektor handlowy: systemy kodów kreskowych w sektorze retail dają możliwość ścisłej kontroli stanów magazynowych oraz przyspieszają proces obsługi Klienta.
Alternatywy dla kodów kreskowych: kody 2D oraz identyfikacja radiowa RFID.
Alternatywą dla kodów kreskowych w biznesie jest kod dwuwymiarowy (2D). Dużą przewagą tej formy kodowania, jest możliwość zwiększenia bezpieczeństwa poprzez ograniczenie dostępu do informacji zawartej w kodzie, tylko dla posiadaczy specjalnego klucza, do którego dostęp mają tylko zdefiniowane osoby.
Zastosowanie kodów 2D w biznesie trwa już kilkanaście lat, a do największych sukcesów zaliczyć można upowszechnienie się tej formy kodowania w procesie pakowania leków, czy innych produktów ścisłego zarachowania. W niektórych krajach funkcjonuje zamknięty system kodowania wyrobów alkoholowych, w ramach którego kody 2D drukowanie na butelkach nadawane są przez organy skarbowe podczas procesu pakowania. Jest to możliwe dzięki integracji systemu do pakowania z systemem do generowania kodów prowadzonym przez odpowiednie organy państwowe.
Identyfikacja radiowa RFID.
Technologia RFID to nowoczesna technika identyfikacji bezkontaktowej. W przypadku tej metody identyfikacji, znaczniki RFID zaopatrzone w antenę i element pamięci zawierający unikalny identyfikator, komunikują się z anteną i czytnikiem RFID.
Taka komunikacja może przebiegać pasywnie- znacznik jest pobudzony sygnał z czytnika lub aktywnie- znacznik sam komunikuje się z czytnikiem). Odczyt może przebiegać nawet z kilku metrów oraz możliwe jest odczytanie wielu znaczników równocześnie.